بررسی اثر تنش غرقابی بر خصوصیات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا (brassica napus. l)

این پژوهش به منظور بررسی اثر تنش غرقابی برخصوصیات فیزیولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد کلزا (brassica napus l.) رقم هایولا 401 به صورت گلدانی در دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل، در سه تکرار در سال 1390-1389 انجام شد. فاکتور های آزمایش شامل مراحل رشدی (گیاهچه ای، ساقه رفتن، گلدهی و پر شدن دانه) و مدت اعمال تنش غرقابی (0، 3، 6 و 9 روز) بود. پارامتر های فیزیولوژیکی از جمله فعالیت آنزیم الکل دهیدروژناز، پراکسیداز، کاتالاز، پراکسیداسیون لیپید، هدایت الکتریکی، fv/fm، کلروفیل، همچنین عملکرد و اجزای عملکرد نیز اندازه گیری شد. حداکثر فعالیت آنزیم الکل دهیدروژناز در مرحله ی گیاهچه ای و تیمار 6 روز غرقاب و حداقل آن در مرحله ی گلدهی و تیمار 0 روز غرقاب مشاهده گردید. بیشترین میزان فعالیت آنزیم پراکسیداز و کاتالاز در مرحله ی گیاهچه ای و تیمار 3 روز غرقاب و کمترین آن در مرحله ی گلدهی و تیمار 9 روز غرقاب بود. حداکثر پراکسیداسیون لیپید و هدایت الکتریکی در 9 روز غرقاب چهار مرحله ی رشدی بود. تنش غرقاب کاهش fv/fm و به دنبال آن کاهش فتوسنتز را در پی داشت که به بازدارندگی نوری فتوسیستم دو، شکستن، تخریب و کاهش میزان کلروفیل مرتبط بود.این کاهش در تیمار 9 روز غرقاب چهار مرحله-ی رشدی بیشتر بود. بنابراین با طولانی شدن مدت غرقاب ظرفیت پالایندگی آنزیم های آنتی-اکسیدانی کاهش، پراکسیداسیون لیپید، شکستن کلروفیل و نشت پذیری الکترولیتی غشاء افزایش یافت. حداکثر عملکرد دانه در تیمار شاهد و حداقل آن در مرحله ی گلدهی و تیمار 9 روز غرقاب مشاهده شد. عملکرد دانه با تعداد کل خورجین 85/0=r، تعداد دانه در خورجین 92/0=r، وزن هزار دانه 74/0=r و عملکرد بیولوژیک 96/0=r همبستگی بالایی نشان داد. بیشترین همبستگی بین عملکرد دانه با عملکرد بیولوژیک برقرار بود، که گواهی بر نقش موثر عملکرد بیولوژیک بر کاهش عملکرد دانه کلزا بود.